Dr. Ofer Grosbard, een klinisch psycholoog wiens bekroonde boeken in verschillende talen zijn vertaald, schreef het falen van de inlichtingendiensten van 7 oktober toe aan de psychologische blindheid van de Israëlische leiders in een interview met Maariv gedeeltelijk gepubliceerd op woensdag.
In het interview besprak hij de persoonlijkheden van Israëls tegenstanders en zijn leiders, waarbij hij de rol benadrukte die psychologen spelen in het tegengaan van de repressie.
‘Een gefixeerde geest kan iemand doen geloven dat zwart wit is’, legde hij uit. “Zelfs inwoners van kibboetsen en moshavims, die getuige waren van de training van Hamas, tunnelactiviteit hoorden en raketbeschietingen meemaakten, overtuigden zichzelf ervan dat Hamas afgeschrikt was. Velen geloofden dat financiële hulp Hamas tot bedaren zou brengen, omdat ze ervan uitgingen dat iedereen een beter leven zocht.”
Premier Benjamin Netanyahu
“Netanyahu is zowel een bekwaam redenaar als een gewone uitsteller. Op kritieke momenten vermeed hij actie. Tijdens Operatie Protective Edge adviseerde het kabinet de campagne voort te zetten, maar hij stopte deze. Hij aarzelde ook om Qassem Soleimani uit te schakelen. Toen hij bij het begin van de oorlog het ‚grote plan‘ kreeg gepresenteerd om Libanon aan te vallen, koos hij voor kleinschaligere operaties. Deze besluiteloosheid duurde voort, waardoor de toegang tot Gaza wekenlang werd uitgesteld en de operaties in het noorden maandenlang. Zijn ambtstermijn werd gekenmerkt door het vermijden van militaire oplossingen.”
Hoofd van de Nationale Eenheid, Benny Gantz
“Gantz spreekt op afgemeten toon, maar begrijpt de vijand verkeerd. Hij ging ervan uit dat economische verbeteringen de situatie zouden stabiliseren en dat een klein, technologisch geavanceerd leger en een veiligheidshek voldoende zouden zijn.”
Oppositieleider Yair Lapid
“Lapids westerse, democratische perspectief weerhoudt hem ervan de noodzaak te begrijpen om Hamas en Hezbollah te ontmantelen. Hij bood Hamas economische herstelplannen aan en sloot een gasdeal met Hezbollah, waardoor Nasrallah een symbolische overwinning behaalde.”
Naftali Bennett
“Bennetts westerse optimisme, geworteld in zijn achtergrond als commando- en technologie-ondernemer, maakt hem blind voor de mentaliteit van de vijand. Hoewel hij een harde houding bepleit, gaf hij geen prioriteit aan de ontmanteling van Hamas of het tegengaan van de opbouw van Hezbollah.”
Ex-minister van Defensie Yoav Gallant
“Gallant, een moedige krijger, leidde de inspanningen tegen raketbeschietingen in Gaza, maar slaagde er niet in de vijand te begrijpen. Hij steunde economische hulp aan Gaza, in de veronderstelling dat dit de rust zou bevorderen. Hij zag zijn eigen tegenstrijdigheden over het hoofd.”
Minister van Financiën Bezalel Smotrich
“Smotrich mist analytische onafhankelijkheid en vertrouwt op retoriek als ‚Hamas is een aanwinst.‘ Hoewel hij een krachtig standpunt inneemt tegen de tegenstanders van Israël, belemmert zijn religieuze wereldbeeld objectieve beoordelingen.”
IDF-stafchef Herzi Halevi
“Halevi, een bescheiden en principieel individu, lijdt aan dezelfde culturele blindheid. Zijn westerse denkwijze bracht hem ertoe ten onrechte te geloven dat afschrikking en kalmte haalbaar waren.”
Mossad-hoofd David Barnea
“Barnea’s ambitie weerhoudt hem ervan het collectieve, messiaanse denken van Iran te begrijpen. Dit perspectief geeft prioriteit aan het schaden van vijanden, ongeacht de interne kosten.”
Shin Bet-chef Ronen Bar
“Bar geloofde dat Hamas het Israëlische verlangen naar rust en een beter leven deelde, waarbij de nadruk lag op cyberintelligentie ten koste van bruikbare menselijke intelligentie. Hij negeerde duidelijke tekenen van een naderende aanval.”
‚Wij begrijpen de vijand niet‘
Twee jaar vóór de aanval van 7 oktober werd Dr. Grosbard uitgenodigd om advies te verlenen aan de Onderzoeksafdeling van de Israëlische Militaire Inlichtingendienst (Aman).
Destijds doceerde hij interculturele psychologie aan de afdeling politieke wetenschappen van de Bar-Ilan Universiteit.
Op basis van academisch onderzoek merkte hij op dat ‘we de vijand niet begrijpen’. Grosbard noemde ‘culturele blindheid’, een psychologisch fenomeen waarbij individuen uit de ene cultuur moeite hebben om die uit een andere cultuur te begrijpen vanwege verschillende denkprocessen.
“Toen ik in Aman aankwam, kreeg ik een enorm inlichtingenhandboek overhandigd, grotendeels gevuld met stroomdiagrammen”, zei Grosbard.
“Het woord ‚emoties‘ kwam niet voor. Ik vroeg onderzoekers: ‚Hoe kun je de strategie van Nasrallah analyseren met stroomdiagrammen terwijl je zijn gevoel van zelfrespect negeert?‘ Ze lachten, maar de aanval van 7 oktober weerspiegelt, net als eerdere rampen, waaronder de Jom Kipoeroorlog, het onvermogen om psychologie te integreren in Aman’s Onderzoeksdivisie. De focus blijft op rationele analyse, maar mensen zijn irrationeel, gedreven door emoties.”
