Haruki Murakami: ‘Mijn boeken zijn door de jaren heen zo bekritiseerd dat ik er niet veel aandacht aan besteed†| Haruki Murakami

De stad en Zijn onzekere muren is gebaseerd op een novelle waarin je schreef 1980. Waarom was het belangrijk? om het nu een nieuw publiek te geven?
Dat werk is het enige dat ik ooit heb geschreven en dat ik nooit in boekvorm heb mogen herdrukken. Anders gezegd: ik was gewoon niet tevreden met het verhaal. Ik vond het thema erg belangrijk, maar helaas ontbrak het mij op dat moment aan de schrijfvaardigheid om het over te brengen op de manier waarop ik had gehoopt. Ik besloot mijn tijd af te wachten, totdat ik de nodige vaardigheden als schrijver had verworven, en pas daarna het verhaal volledig te herschrijven.

Maar in de tussentijd had ik nog veel ander werk dat ik wilde ondernemen, maar ik kon maar niet aan dit project beginnen. Het volgende dat ik wist, was dat er veertig jaar waren verstreken (in een flits, zo leek het) en dat ik de zeventig bereikte. Ik dacht dat ik maar beter aan de slag kon gaan als ik dit echt wilde doen, aangezien ik misschien niet zoveel tijd meer over had. Ik voelde ook een sterke behoefte om mijn verantwoordelijkheden als romanschrijver te vervullen.

Je schreef het boek tijdens de lockdown en verliet daarbij zelden je huis. Heeft deze manier van schrijven invloed gehad op de toon of de inhoud van het verhaal?
Zeker, toen ik deze roman schreef, had ik een zekere mate van rust nodig, en de tijd om over dingen na te denken. De situatie van de door muren omgeven stad was ook een metafoor voor de wereldwijde lockdown. Hoe is het mogelijk dat zowel extreme isolatie als warme gevoelens van empathie naast elkaar bestaan? Dat was een van de belangrijkste thema’s van deze roman, en in die zin is het een aanzienlijke sprong voorwaarts vergeleken met de originele novelle.

Sommige Japanse lezers waren in de war door het boek. Anderen vinden de vreemdheid en surrealistische elementen enkele van de grootste geneugten van uw romans. Vind je het leuk om lezers met onbeantwoorde vragen achter te laten?
Ik denk dat een uitmuntende roman er altijd op gericht zal zijn een aantal boeiende vragen te stellen, maar geen duidelijke, duidelijke conclusie zal geven. Ik wil mijn lezers, nadat ze mijn boeken uit hebben, graag iets geven om over na te denken. Welke eindes zouden hier mogelijk zijn? Ik stop wat hints in elk verhaal om ze aan het denken te zetten. Wat ik zou willen is dat de lezers deze oppikken en elk tot hun eigen, unieke einde komen.

Talloze lezers hebben mij geschreven: “Ik heb zo vaak met plezier hetzelfde boek van u gelezen.†Als auteur kon niets mij meer plezieren.

Als je over een personage schrijft zoals de verteller in The City…, of Toru in De opwindvogelkroniekof Kafka in Kafka aan de oeverin hoeverre schrijf je over jezelf?
De ik-hoofdrolspelers in mijn romans zijn strikt genomen niet de echte ik, maar de ik die dat had kunnen zijn. Het is fascinerend om die mogelijkheden na te streven, aangezien er niet veel mogelijkheden zijn om iemand anders dan jezelf te worden.

Onder de vele Engelstalige schrijvers die je in het Japans hebt vertaald, inclusief Salinger, Fitzgerald, Chandler, Carver en Capote, welke van hen betekenen het meest voor jou?
Ik ben door elke schrijver beïnvloed. Ik voel me erg aangetrokken tot de briljante, heldere schrijfstijl van Fitzgerald en Capote, ook al is deze totaal anders dan de mijne. Persoonlijk ben ik erg dol op de stijl van Chandler.

Hoe is de Japanse literaire scene veranderd sinds je ruim veertig jaar geleden begon met schrijven en publiceren, en voel je je onderdeel van die scene of daarbuiten? Het?
Ik denk dat jongere schrijvers tegenwoordig alle pretentieuze ideeën over ‘dit is wat literatuur is’ opzij hebben gezet en fictie schrijven met een meer vrije, flexibele benadering. Wat ik echt toejuich. Maar in mijn geval blijf ik gewoon op mijn eigen manier werken, en ik kan niet zeggen welke relatie ik heb met die veranderingen in de literaire scene.

Welke veranderingen heb je gezien in je lezerspubliek, zowel binnen Japan als internationaal?en wordt het gemakkelijker of moeilijker om te schrijven naarmate je vordert?
Zowel in Japan als in het buitenland lijkt het erop dat het aantal van mijn lezers over de hele wereld blijft stijgen, en ik vind de cijfers vaak opzienbarend. In Laos werd ik door een Thaise lezer tegengehouden om hallo te zeggen, in Dresden was het een lezer uit Albanië, en in Tokio was het een Indonesische lezer. Ik heb vaak het gevoel dat ik niet mijn echte zelf ben, dat ik in plaats daarvan een soort fictief persoon ben geworden…

Niets van dit alles heeft het schrijven van romans echter gemakkelijker of moeilijker gemaakt. Ik ben gewoon dankbaar dat zoveel mensen, een aantal dat ik nooit had verwacht, mijn boeken lezen. Niet iedereen is zo gezegend als ik.

sla de nieuwsbriefpromotie over

Japanse fictie vertegenwoordigt nu een kwart van alle vertaalde fictie die in Groot-Brittannië wordt verkocht. Waarom denk je dat het zo’n brede aantrekkingskracht heeft?
Ik wist niet dat Japanse romans zo populair zijn in Groot-Brittannië. Wat is de reden? Ik heb geen idee. Misschien kun je het mij vertellen – ik zou het graag willen weten.

De Japanse economie doet het tegenwoordig niet goed, en ik denk dat het een goede zaak is dat de culturele export een soort bijdrage kan leveren, ook al levert de literaire export daar niet zo veel op, toch?

Deed Mieko Kawakami’s kritiek op de vrouwen in uw boeken, gemaakt in 2017enig effect hebben op de manier waarop je vrouwelijke karakters schrijft?
Mijn boeken zijn in de loop der jaren zo vaak bekritiseerd dat ik me niet meer kan herinneren in welke context de kritiek werd geuit. En ik besteed er ook niet veel aandacht aan.

Mieko is een goede vriendin en een zeer intelligente vrouw, dus ik weet zeker dat de kritiek die ze uitte terecht was. Maar eerlijk gezegd kan ik me niet herinneren waar ze precies kritiek op had. Over vrouwen en mijn werken gesproken, overigens zijn mijn lezers vrijwel gelijk verdeeld tussen mannen en vrouwen, een feit waar ik erg blij van word.

De antwoorden van Haruki Murakami vertaald door Philip Gabriel. The City and Its Uncertain Walls, vertaald door Philip Gabriel, wordt uitgegeven door Harvill Secker. Ter ondersteuning van The Guardian en Observer kunt u uw exemplaar bestellen op Guardianbookshop.com. Er kunnen bezorgkosten van toepassing zijn.